Even twee punten die ik in de discussie heb gemist, maar wel van belang zijn. Zonder er in de discussie direct dwars door heen te willen gaan, maar ik wil ze wel genoemd hebben.
Geldschepping door .... private sector. Ik heb al vaker gezegd dat de voorfinanciering door private industrie en service sector net zo goed krediet is (zo niet groter in omvang) dan dat van de banken. En de private sector heeft er alle baat bij dat er wordt terugbetaald. Het is in weze de meest zuivere vorm van schuld, en volstrekt ongevaarlijk ("schuld is slecht" is gewoon niet waar, waaraan je schuld maakt is het verschil). Het is ook het levensbloed van onze economie. Als je een keten ziet van de industrie, kan het best zijn dat de hele keten levert en maakt op schuld, zonder dat er één Euro aan werkelijk geld aan te pas komt; Iedereen krijgt 60 dagen krediet/betalingstermijn.
Met dit in gedachten, maakt het de werkelijkheid natuurlijk nog complexer, of juist eenvoudiger. Deze private vorm van geldschepping is namelijk niet fractioneel, maar wel verruimend op de totale geldhoeveelheid.
Ik geloof dat Professor Feteke daarover uitgebreid heeft geschreven, met name over de
Real bills doctrine.
Dan is er de werkelijke reden dat overheden monetair beleid willen voeren. Ten tijde van recessie in de jaren 80 door deflatie getroffen krimpt de economie, maar de bonden blijven vast volhouden aan loon. Het is deze looninelastischiteit wat een van de grootste problemen is. Wat de bonden hadden moeten eisen is koopkrachtbehoud, maar moeten accepteren een teruggang in loon. Helaas is onze hele wettelijke structuur daar niet voor geschreven. Daarin staat bestaande rechten mogen niet aan worden getoornd. Zelfs rechters dwingen dit in financiële som af. Wat natuurlijk had gemoeten, is beschrijven dat aan koopkracht niet wordt getoornd. Hayek heeft dit uitgebreid beschreven, en moest zelfs Keynes op dit specifieke punt gelijk geven. Overheden moeten geld bijdrukken in een deflatoire omgeving, om juist de looninelastischiteit te compenseren.
OK, dan nog mijn persoonlijke mening over fractioneel bankieren. Weet je, fractioneel bankieren is een bijproduct (gevolg?) van een monopolie op geldcreatie door banken. Zonder dit monopolie zouden ze allang gestopt zijn (gedwongen door de markt). Wat we dus moeten willen is niet eens een verbod op het bijproduct, wat we moeten willen is concurrentie op de geldcreatie markt: concurrerende valuta. Mijn punt is dat fractioneel geld creatie niet is uit te bannen. Niet door regelgeving. Enkel de tucht van de markt zal de discipline kunnen forceren (faillissement van de uitgevers van geld). Dat brengt met zich mee dat er zo nu en dan een "run on the money/bank" nodig is om te bevestigen dat de uitgever van een valuta inderdaad niet fractioneel bankiert.
Het probleem met de bankruns uit de voorbije eeuwen is dus niet dat er banken omvielen en mensen geld kwijtraakte (jammer voor de depositors: slechte keuze van bank, hoe is dat straks anders onder een bail-in regime?) maar het probleem was dus dat er door de overheid werd ingegrepen in een markt. Plotseling stond de overheid faillissementen niet meer toe. Tja, dat brengt misallocaties en mismanagement voort..... Weten we allemaal toch?
Als de overheid niet had ingegrepen, de betreffende banken had laten omvallen, was er een grote fall-out geweest. Tijdelijk. Maar de goede banken zouden zijn beloond, en daarna zou de markt betreffende geld-creatie er veel solider bij hebben gestaan. Het is waarschijnlijk een combinatie van overheidsreflect "we moeten de arme mensen helpen die hun geld zijn kwijtgeraakt" zijn, en deels vriendjespolitiek "zeg mijnheer de congresman, ga nu even mee met de door onze lobby gemaakte centrale bank voorstel, en jij bent door ons verzekerd van een goed pensioen".
